Duizenden kinderen gaan in Nederland niet naar school. Vaak gaat het om kinderen met specifieke onderwijsbehoeften op medisch, sociaal, intellectueel of emotioneel gebied. De wet verplicht kinderen om fysiek aanwezig te zijn op school, vijf dagen per week. Voor sommige kinderen is dit niet haalbaar, waardoor zij niet het onderwijs krijgen, waar zij volgens het Kinderrechtenverdrag wel recht op hebben. "Uitgangspunt moet blijven dat kinderen naar school gaan. Voor kinderen voor wie dit echt niet haalbaar is, moeten we zoeken naar een flexibele - eventueel tijdelijke - oplossing."
Onderwijs op maat
Om maatwerk te kunnen organiseren, moet er flexibeler om kunnen worden gegaan met de wet- en regelgeving. Hierdoor kan onderwijs op maat worden georganiseerd voor kinderen, die dit nodig hebben. Desnoods moet hiervoor de schoolplicht worden losgelaten. Dit maakt andere vormen van onderwijs mogelijk, waaronder bijvoorbeeld onderwijs aan huis. Dit kan alleen als de overheid, scholen en leerplichtambtenaren het kind centraal zetten en niet de aanbieder van het onderwijs. Dullaert: "Het huidige onderwijssysteem is in beton gegoten, terwijl deze kinderen om flexibele oplossingen vragen."
Thuiszittersakkoord
Om dit maatwerk mogelijk te maken, adviseert de Kinderombudsman het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) om tot een akkoord komen met scholen, de onderwijsinspectie en andere partijen uit het onderwijsveld. In dit thuiszittersakkoord moeten partijen afspraken maken over de mogelijkheden om maatwerk te leveren, de manier waarop dit moet worden gefinancierd en wat voor middelen leraren en leerplichtambtenaren nodig hebben om deze nieuwe werkwijze uit te voeren. Ook pleit de Kinderombudsman voor het aanstellen van een leerrechtregisseur. Dit is een onafhankelijke persoon, naar wie een casus kan worden opgeschaald als de zoektocht naar maatwerk vast loopt. Ook van ouders wordt een inspanning verwacht om tot een oplossing te komen, die realistisch is.
Passend onderwijs is geen oplossing
Ook concludeert de Kinderombudsman dat de invoering van het nieuwe stelsel voor Passend onderwijs geen oplossing is voor het probleem van deze thuiszittende kinderen. Met de invoering van Passend onderwijs krijgen scholen een zorgplicht, wat betekent dat ze de verantwoordelijkheid krijgen om alle leerlingen een passende onderwijsplek te bieden. "Deze zorgplicht brengt geen verandering, zolang schoolbesturen, leerkrachten en leerplichtambtenaren niet worden gestimuleerd om maatwerk te organiseren. Alleen maatwerk kan ervoor zorgen dat ieder kind binnen het onderwijs een plek vindt, waar hij zich zo volledig mogelijk kan ontplooien," aldus de Kinderombudsman.
De Kinderombudsman heeft onderzocht hoe het kan dat er kinderen in Nederland zijn die geen onderwijs krijgen. Dit onderzoek is in augustus 2012 gestart met een online meldpunt. Honderden kinderen, ouders en professionals hebben hun ervaringen gedeeld met de Kinderombudsman. Daarnaast heeft de Kinderombudsman gesprekken gevoerd met het ministerie van Onderwijs, de onderwijsinspectie, leerplicht en andere deskundige partijen uit het onderwijsveld. Het rapport is vandaag aangeboden aan het Ministerie van OCW.